Covid-19 salgını günümüze kadar birçok ölüme sebep olmuştur ve ülkelerin ekonomilerine büyük hasarlar vermiştir. Virüsün yayılması; maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyarak hafifletilebilmesine rağmen, ekonomik ve sosyal yaşamımızdaki kısıtlamalar, virüsün yayılmasını durdurmak ve sürü bağışıklığı kazanmak için küresel nüfusun büyük bölümüne etkili aşılar uygulanana kadar muhtemelen devam edecektir.
Covid-19 aşılarının birçoğu klinik geliştirmelerin son aşamalarındayken, birkaçı da kullanım için onaylanmıştır. Ancak bu onaylanan aşılar Covid-19’u küresel olarak kontrol altına almaya yeterli olmayabilir. Bu salgını kontrol altına almak için bu aşıların aynı zamanda ve miktarda üretilmesi, uygun fiyatlandırılması, her ülke tarafından elde edilebilirliği ve yerel topluluklarda yaygın olarak dağıtılması göz önüne alınmalıdır.
Aşılanma Eğilimi Artıyor
Daha önce 15 ülke arasında yapılan bir ankete göre, aşılanma eğilimi en yüksek düzeyde olan ülke Birleşik Krallık olarak görünüyor. Covid-19’a karşı henüz aşılanmadığını söyleyen 10 İngiliz yetişkinden 9’u (%89), eğer mümkün olursa aşı olacaklarını söylüyor.
Benzer bir anket 17-20 Aralık 2020’de yapıldığından bu yana 15 ülkenin her birinde aşı olmayı kesinlikle kabul edenlerin yüzdesi artmıştır. O dönem, çalışmadaki ülkelerin çoğu henüz herhangi bir aşıya onay vermemişlerdir.
Covid-19 Aşısına Yönelik Küresel Tutum Araştırması
Global Web Index’in 8 farklı ülkede yapmış olduğu araştırmaya göre, internet kullanıcılarının %66’sının COVID-19 aşısını desteklediği görülüyor. Ancak insanların üçte birinin yaş, yaşam tarzı, eğitim düzeyi, gelir ve gelenek gibi bir dizi faktöre bağlı bazı önemli endişeleri olduğunu gösteriyor.
8 ülkeden (Brezilya, Çin, Almanya, Hindistan, Italya, Japonya, İngiltere, ve A.B.D) alınan anket verilerini kullanan Global Web Index; insanları, COVID-19 aşısı olma olasılıklarına göre beş farklı tutum kategorisine ayırdı.
Bu kategoriler verilerdeki eğilimlere göre belirlenmiştir. Bir kategorideki her birey belirtilen gruba girmeyebilir. Örneğin, aşı destekçileri yüksek gelirli olarak listelenirken, aynı kategoride bazı düşük gelirli aşı destekçileri olabilir.
| Grup | Yüzde | Yaş Aralığı | Cinsiyet | Gelir Düzeyi | Aşılanma Endişeleri |
|---|---|---|---|---|---|
| Destekleyenler | %66 | 18-34 | - | Yüksek Gelir | - Olası yan etkiler - Aşı dağıtımından kaynaklanabilecek erişilebilirlik sorunları. |
| Kararsızlar | %12 | 38-56 | Kadın | Orta / Düşük Gelir | - Olası yan etkiler - Aşı testlerinin uzun vadeli olmaması - Aşı maliyeti - Bilimin yeterli şeffaflıkta olmaması |
| Yükümlü Olanlar (Zorunluluktan Olacaklar) | %11 | 16-24 | Erkek | Düşük Gelir | - Olası yan etkiler - Aşının gerekliliği |
| Şüpheci Davrananlar | %11 | 45-64 | Kadın | Düşük Gelir | - Olası yan etkiler - Aşıların salgını azaltabileceğinden emin olunmaması - Bilimsel sürece güvensizlik |
| Reddedenler (Aşı Karşıtları) | %1.4 (Şüphecilerin %13'ü de bu gruba girmektedir) | 16-24 | Erkek | Düşük Gelir | - Olası yan etkiler - Genel olarak tüm aşıların tehlikeli olduğunu düşünmeleri - Bilimsel sürece olan inanç eksikliği |
1. Destekleyenler (Covid-19 aşısını olacağını belirtenler)
Ankete katılan katılımcıların %66’sı Covid-19 aşısı olmaya sıcak bakıyor. Bu gruba dâhil olanların muhtemel olarak şehir merkezinde yaşayan ve yüksek gelir elde eden gençlerden (18-34 yaş) oluştuğu düşünülüyor. Aşıya yönelik iyimserliklerine rağmen bu grubun yaklaşık %33’lük kısmı aşı dağıtımıyla ilgili sorunlar ve olası yan etkilerden dolayı aşı yaptırmayı bir süre bekleyeceklerini söylüyor.
Bu durumun bir benzeri H1N1 olarak adlandırılan ve halk dilinde domuz gribi olarak nitelendirilen virüste de karşımıza çıkmıştı. Genel halk ve sağlık çalışanları ilk etapta aşıya biraz mesafeli yaklaşmışlardı.
2. Kararsızlar (Covid-19 aşısı olup olmayacağı hakkında kararsız olanlar)
Genel olarak orta ve düşük gelir düzeyine sahip bu grup, mahalle türü yerleşim yerlerinde yaşarken, toplam çalışmanın da %12’sini oluşturmaktadır. Bu kişilerin kadın olma olasılıkları daha fazla görülürken, aşıların testi için harcanan sürenin de daha fazla olması gerektiğini ve bilimin bu konuda daha şeffaf davranmasını beklemektedir.
Bununla birlikte bu grup, ağızdan ağza yayılan haberlerden (özellikle WhatsApp mesajları gibi) kolayca etkilenebilmektedir.
3. Yükümlü Olanlar (Aşıyı sadece iş, okul, tatil vb. için gerekli olduğunda olacaklar)
Aşı yükümlülüğü olan grup, toplam grubun %11’ini oluşturuyor ve yaşları 16-24 arasında değişiyor. Bu grup aşının olası yan etkileriyle de il gilenirken, Covid-19 ile mücadele için aşının gerekli olmayabileceği düşüncesi ve kendilerini gelenekçi olarak görme oranları çalışmadaki diğer gruplara kıyasla daha yüksekti.
4. Şüpheci Davrananlar (Aşıyı olmayacak olanlar)
Aşıya şüpheyle yaklaşan bu grup, toplam grubun yüzde %11’ini oluşturuyor. Bununla birlikte, bu grup çoğunlukla 45-64 yaşları arasında olan ve ortalamanın altında gelir elde eden kadınlardan oluşmaktadır. Üniversite mezunu olma olasılıkları düşükken, kırsal alanda yaşama olasılıkları yüksektir.
Olası yan etkilere karşı hassas olan bu grup, genellikle Covid-19 da dâhil olmak üzere olumsuz düşünen insanlardan oluşmaktadır. Bu nedenle bu grubun bir kısmı, aşının küresel salgını kontrol altına almaya yetmeyeceğini düşünüyor. Bu gruptaki insanlar, ikna edilmesi ve ulaşılması en zor kişilerdir. Ancak şüpheci davranmalarındaki asıl sebep, onların bilimsel sürece olan inanç eksikliğidir.
5. Reddedenler (Aşıya genel olarak karşı oldukları için aşı olmayacak olanlar)
Covid-19 aşısını yaptırmamayı seçenlerin reddedenler grubu ile karıştırılmaması gerekir. Reddedenler grubu, toplam grubun %1,4’ünü oluşturan şüpheci davrananlar grubunun bir alt grubudur. Şüpheci davrananlar ve reddedenler arasındaki fark, reddedenlerin yalnızca Covid-19 aşısı değil, güvenlik endişeleri nedeniyle herhangi bir aşı yaptırmaya da inanmamasıdır. Araştırmaya göre reddedenler grubu, 16-24 yaş arası veya 55-64 yaş arası iki yaş aralığından birine girme eğilimindedir ve tipik olarak daha düşük gelirli erkeklerden oluşmaktadır.
Sonuç
Çalışma, toplumun geniş kesimlerinin bir şekilde Covid-19 aşılarının yaygın olarak bulunmasından endişe duyduğunu gösteriyor. Bilim adamları, piyasadaki mevcut aşıların virüsün enfeksiyonunu veya bulaşmasını durdurup durdurmayacağından tam olarak emin olmasalar da, bunlar Covid-19’a karşı küresel savunmamızın, maske ve mesafeyi koruma gibi diğer önlemlerin önemli bir parçası olarak görülüyor.
